AHMET ZİYÂEDDİN GÜMÜŞHÂNEVÎ HAZRETLERİ

«MEKTUP»

Sadeleştiren: Rahmi SERİN (Emekli Müftü)
Baskıya Hazırlayan:  Arif PAMUK

PAMUK YAYINCILIK
Büyükreşitpaşa cad. No:22/9
(Kızılay yanı) Laleli-İstanbul
Tel: (0212) 528 60 04
Tel-Fax: 522 26 83

Allah Resulü (s.a.v.), Medine Devleti dışına mektuplarla çıkmıştır. Zamanın önemli devletleriyle ilk teması mektuplarla başlar. Bu mektuplardan halen elimizde örnekler bulunmaktadır.

Muhtelif devlet büyüklerinin olduğu gibi, ilim çevrelerinin de tarihe mal olmuş mektupları vardır. Bu mektuplar, zamanında büyük yararlar sağlamışlardır. Sultandan sultana, alimden alime, mürşidden mürşide ve bağlılarına mektuplar yazılmıştır. Neşrine çalışılan bu mektup da büyük mürşid ve büyük alim Ahmed Ziyaeddin Gümüşhanevî Hazretleri tarafından, bir müridini hedef göstererek müridlerine yazılmış çok önemli bir mektuptur.

Mektupta şeriat, tarikat, hakikat ve marifet konularına kısa kısa yer verilmekte, büyük ve küçük günahlar geniş bir şekilde belirtilmektedir.

Mektup şeklinde kaleme alman ve çok önemli bilgiler içeren bu öğütlerin okuyucuya yarar sağlayacağında şüphe yoktur.

Saygılarımızla... 

Gümüşhanevî Hazretleri, İstanbul’da bulunan büyük velilerdendir. Adı Ahmed bin Mustafa, künyesi Ziyaeddin’dir.

Babası, emirler sülalesinden Mustafa Efendi’dir. Hicri 1228 (1810) yılında Gümüşhane’nin Emirler mahallesinde doğduğu için Gümüşhanevî diye meşhur olmuştur. 1311 (1893) yılında İstanbul’da vefat etti.

Kabri, Süleymaniye Camii avlusunda, Kanunî Sultan Süleyman Han türbesinin kıble tarafında olup halen ziyaret edilmektedir.

Nakşî, Hâlidî olan Gümüşhanevî Hazretleri, Mevlana Halid Bağdadî Hazretleri’nin halifelerinden Abdülfettah-ı Akrî Hazretleri’ne bağlanmış, yine Mevlana Hâlid-i Bağdadî Hazretleri’nin halifelerinden Trabluşşam Müftüsü Ahmed bin Süleyman el-Ervâdî Hazretleri de onun yetişmesinde çok önemli rol oynamıştır. 

II. Sultan Abdülhamid ile çok yakın dostluğu bulunan Ziyaeddin Efendi Hazretleri, irşad hayatının yanında ilmî araştırmaları ile de meşhur olup Trabzon’da başlayan ve İstanbul’da devam eden öğrenim hayatını, Hicaz ve Mısır’da doruk noktasına ulaştırdı. Birbirinden değerli birçok eser meydana getirdi. Özellikle hadis ilminde büyük bir seviyeye erişti.

Sosyal çalışmaları ile de dikkat çeken mürşid hazretleri, 93 harbi olarak tarihe geçen Osmanlı-Rus savaşında savaşa katılıp nice yararlıklar gösterdi. Birbirinden değerli halifeler yetiştirdi. Ruhu şad ve feyzi kat kat olsun. Amin...

Asil, güzel huylu ve saygıdeğer efendi hazretleri!

Hamd ü sena, eşi ve dengi bulunmayan yüceler yücesi Allahü Zül Celal’e...

Salat ve selamın en coşkunu, O’nun sevgili Habibi Muhammed Mustafa’ya... 

En güzel övgüler, onun ehl-i beytine ve vefalı sahabelerine en mükemmel edep ve saygıyla takdim edildikten sonra içtenlikle belirtmek isterim ki:

«Mektuplaşmak, yarı kavuşmak demektir» deyiminde ifade edildiği gibi, hal-i hazır durumunuzu bildiren yazışmalarda bulunmanın maddî ve manevî sayılamayacak kadar yararı denenmiş şeylerden olup mektuplaşmayı kesmek ise vefasızlık örneği olduğundan, vefalı ve gerçekçi kimselerce yerilmiştir.

Kur’an-ı Kerim hatmi ve Hatm-i Hâcegân cemiyetlerini destekler şekildeki katılımlarınız, her türlü hayırlı işlere her zaman destek olmanız beklenmektedir. Çünkü insanın yaratılış gayesi ilim ve irfan tahsil etmek, maksada erişmek ve yüceler yücesi Allah’a vasıl olmaktır. Bu vuslata ermek için irfan tahsil etmekten başka yol yoktur.

Yüce tarikat halleri, her hususta doğru ve dürüst hareket etmek, tarikat edeplerini olduğu gibi yaşamaktan ibarettir.

İrfan mertebesinin ilerisi uçsuz bucaksız bir ummandır. O denize dalanlar, gördüklerinden ve yaşadıklarından dolayı hayrete düşerler. Burada görülecek ve yaşanacak olanların hepsi dikkate şayandır.

Hakikat erleri dünyada cismin karanlığı ve ruhun nurlu elbiselerinden soyunup mâsivâdan geçseler bile ölümsüzlük suyunun içiricisi olmadan içemezler. Gerçek rehber olan mürşid ve terbiye edici, bu menzilde kişiye sâkidir (içirendir).

Tehlikeli duruma düşmeden, tarikat omurgası altın zincirin baklalarını oluşturan Allah dostlarının (Allah onların cümlesinden razı olsun) ruhanî imdatlarına mazhar olmak, hikmetinden sorulmayan Yüce Allah’ın çaresiz halimize şefkat ve merhametiyle çare olması, hakikat ehlinin gerçek önderleri, dayanak ve sığınağımız tarikat mürşidinin himmet ve rızasını kazanmakla mümkündür.

Mürşidin rızasını bulmak ve himmetini kazanmak, iyi niyetli müridin, temiz itikad ve tam olarak teslim olmasına bağlıdır. Bu da şeriatten ayrılmamak, bilinen tarikat edeplerini güzelce öğrenip, bunlara uymayan hallerden dikkatlice sakınmakla mümkün olacağını, bütün ihvan kardeşlerime acizâne selam ve sevgilerimin tebliği ile birlikte gerekenleri iyice anlamaya gayret göstermelerini ve bu aciz kulu dualardan mahrum bırakmamalarını temenni eder, yüceler yücesi Rabbimizin koruyuculuğuna emanet eylerim. O, bana yeter. Ne güzel vekildir o!

Hikmet ve marifet pınarlarında yıkanan tarikatlı kardeşlerimin İlahî tecellilere mazhar olmaları için, şeriat kapısından girip tarikat, hakikat ve marifet makamlarından her makamda ayrı ayrı bulunan on makamı kısaca yazıp sunmayı uygun buldum.

1.  — Şüphe, inkar ve taklitten uzaklaşarak Yüce Allah’ın varlık ve birliğine, Peygamber aleyhissalatü vesselama inanmak ve itikad etmek.
2.  — Kur’an-ı Kerim ve hadis-i şeriflerde bildirilenlerle ilm-i hal, vacip ve sünnetler, selef-i salihîne uyum göstermek.
3.  — Abdest, gusül ve sekiz aza ile birlikte bedeni temiz bulundurmak.
4.  — Oruç, namaz, hac, zekat, kurban, fitre gibi din hizmetlerini edebine uygun olarak yerine getirmek, onları ifsad olmaktan korumak.
5.  — Helalden kazanıp helal olanları yemeye gayret etmek. Doğru sözlü olmaya çalışmak, elinde bulunandan muhtaçları yararlandırmak.
6.  — Haram olan her şeyden sakınmak, nikaha önem vermek.
7.  — Küfürden, bidatten ve her türlü sapıklıktan korunmak. Amel, ahlak ve itikadda ehl-i sünnet vel cemaat yolunda yürümek.
8.  — İnsan, hayvan ve bütün canlılara karşı merhametli olmak, zulmetmemek ve gereken yardımda bulunmak.
9.  — Yemede, içmede ve giyimde helal olanları alıp, haramlardan kaçınmak. Misafire ikramda bulunmak.
10.  — Emanet edilen bir şeyi, devlet ve vakıf mallarını korumak. Allah’ın emrettiklerini yapıp yasakladıklarından şiddetle kaçınmak.

1.  — Tevbe ve inabe ile kâmil bir şeyhe bağlanmak, ona teslim olup emir ve tavsiyelerini yerine getirmek.
2.  — Müridlik ve şeyhliğin şartlarını öğrenip itirazcı olmamak. Sohbetine devam edip hizmette kusur etmemeye çalışmak.
3.  — Korku ile ümit arasında bulunmak. Sadakat, ihlas ve tam tevekkül sahibi olmak. Verdiği sözü yerine getirmek. Azim ve irade sahibi olmak.
4.  — Gurur verici süsleri bırakmak ve temizliğe çok önem vermek.
5.  — Sağlıklı tefekkür ile vukuf-u kalbiye, zikr-i daimiye ve rabıtaya devam etmek ve bu hususlarda titizlik göstermek.
6.  — Ahlakı güzelleştirmek, nefsi ve şehveti öldürücü şeylere önem vermek, çok ibadette bulunarak Yüce Allah’a yakın olmaya çalışmak.
7.  — Rahat ve huzuru terk edip seyr-i sülük yapmak ve uzlet ehli olmak. Zararlı kalabalıklardan kaçınmak.
8.  — Nefis ve şeytanı yanından kovmak, dünya hırsını ve nefsi azdırıcı şeyleri terk etmek.
9.  — Tevazu sahibi olmak. Şükreden bir kul olup kanaat ehli bir kimse olmak için gayret göstermek.
10.  — Mürakabe sahibi olmak, Yüce Allah’ı ve rızasını her şeyden çok düşünmek. Nefsi hesaba çekmek. Davranışları kontrol altında bulundurmak. Tefekkür sahibi olup her şeyi gönül gözü ile görmeye çalışmak.

1.  — Fena fıllâh, bakâ billâh, vahdet-i vücud, vahdet-i şühûd ve keşifler. Bu makamlarda ve derecelerde seyretmek.
2.  — Velayet-i Suğra (küçük velayet),
   • fiillerin tecellileri, vukuflar (vukûf-ı kalbi ve vukûf-ı adedi gibi),
   • latifeler, nefıy ve isbat, istiğfar, kalbi Yüce Allah’ı misafir edecek şekilde temiz tutma ve O’nun zikriyle cilalama.
3.  — Velâyet-i Kübrâ (büyük velâyet),
4. 
   İlahî isim ve sıfatların tecellileri, makam gerçeği, gönül gözü ile görme, nefisle devam sülûke girmek.
5.  — Velâyet-i Ulyâ (en yüce velâyet), tecelliyât-ı zat (Hakk’ın yine Hak için tecelli etmesi), kendisi için tecellisi (buna “İlk Tecelli” de denir), vücud hakikati (Yüce Allah’ın zat varlığı), haşyet (Yüce Allah’tan gereği gibi korkmak), recâ (ümidi yalnız O’na bağlamak), gabz ve bast halleri (genişleme ve daralma halleri), şükür, edep ve teslim.
6.  — Nübüvvet ve hakikat kemalâtı, zühd ve takvada kemal derecesi, ağlama, sabır ve ahlakta mükemmellik, yakîn ilmi (Yüce Allah ile kulun can cana olma hali).
7.  — Risâlet ve hakikat kemalâtı, temkin, ilim (ledün ilmi), gurb. (Yüce Allah’a en yakın olma hali), irade, meşîet (İlahî yetki), sarhoşluk hali, kendinden geçme hali, gerçek zevk.
8.  — Kemâl-i Ulu’l-Azm ve hakikat-ı muhabbet, fütüvvet (fedakârlık, feragat, mertlik, insanlık), mürüvvet, hicap (perdelenme), mürakabe, teveccüh ve tezekkür.
9.  — Daimî zât tecellisi ve gerçeği, tevekkül, rıza, külli nefs, menziller ve dua.
10.  — İlahî hakikatler, Kâbe hakikati (gönül Kâbe’si), Kur’an hakikati, vuslat ve mabudiyet dairesi.
11.  — Hakâik-i enbiya (peygamberler hakikati), iman hakikati, Rûh-ı A’zam sırrı, zata mahsus muhabbet dairesi.

1.  — Hakikatlerin ve makamların bilinmesi, on latife, tasavvufun kısımları, uyanıklık hali, zikir, i’tisam (günah ve her türlü masiyetten sakınmak).
2.  — Riyazî maarif (matematiksel irfan), sima’ (İlahî seslere nailiyet), hüzün (Allah için keder), havf (yalnız Allah’tan korkmak), ittifak (birliktelik hali).
3.  — Hürriyet irfanı, gerçek ihlas (İhlasın ihlası), tehzib (Allah’tan başka fazlalık ne varsa hepsini kalpten çıkarıp atma hali), istikamet (Yüce Allah’a dosdoğru olarak kulluk hizmetinde bulunma), tevekkül (yalnız Allah’a güvenip O’na dayanma hali).
4.  — Tevazuda marifet, futüvvette, azimde ve iradede marifet, edep ve yakinin marifeti.
5.  — Hikmette marifet, basirette ve fırasette marifet, ta’zimde, ilhamda, sekinet ve himayede marifet halini yaşamak.
6.  — Şimşek marifetleri, görüş keskinliğinde marifet, zaman sırrında marifet. Sefa ve neşvede marifet.
7.  — Hayat marifetleri, kabz ve bast marifetleri, sarhoşluk hali marifeti, mahv (yok olma, Hakk’ta sır olma marifeti), kavuşma ve ayrılma marifetleri.
8.  — Hallerin (değişkenliklerin) marifeti, A’yân-ı Sâbite (eşyanın Allah katındaki şekilleri marifeti), Ân’ın marifeti (cazibe, anlatılması imkansız haz, aşk).
9.  — Sidre-i. Münteha marifeti, Arş-ı A’zam marifeti, Rab’lık sırrı marifeti, mücmel şühud ve tasdik marifeti.
10.  — İsm-i A’zam marifetleri, Yakaza-i Kübrâ (büyük uyanıklık) ve fetihler marifeti, kabiliyet marifeti. 

Buraya kadar sıralanan ve kısaca arz edilmiş bulunan makamların miktarı kırka ulaşmaktadır. Bu makamların geniş açıklamaları tarafımızdan telif edilen «Câmiul Usûl» adlı eserde geniş olarak açıklanmıştır. İsteyen bu eserimize müracaat etmelidir. (Yayınlarımız arasındadır)

Ey ihvan kardeşim!

1.  — Şeriatın amacı, her türlü felaketlerden, cehennem azabından kurtulmak ve iltifat görerek güven içinde cennetin yüce makamlarına girip yerleşmektir.
2.  — Tarikatın amacı, kalbi ve düşünceyi her türlü fenalıktan temizlemek, imanı ve tasdiki bidat ve hurafelerden temizleyip mükemmel hale getirmektir.
3.  — Hakikatin amacı, mükemmel, dürüst ve güvenilir insan olmak, Yüce Allah’ın varlık ve birliğinde tereddütten kurtulup gerçek olanı bulmaktır.
4.  — Marifetin amacı, sıkıntı ve kederlerin tamamından uzak kalıp kalbi, Allah sevgisinden başka her şeye karşı kapalı tutmaktır.

Yüceler Yücesi Allah, yegane hidayette kılan ve doğru yolu gösterendir. Kullarına başarı ihsan eden, onları mutlu kılacak olan da ancak O’dur.

Mü’minler, güzel hasletlere sahip bulunur. Hayırlı öğütlerini kimseden esirgemeyip herkesi uyarmaya çalışırlar. Allah yolunda yürümek isteyenler, din kardeşlerini pırıl pırıl İslam’a bağlanmaya teşvik ederler. Ayıplardan, eksiklerden ve günahlardan sakınıp sakındırırlar. İlahî emirlerin yerine getirilmesine, yasaklardan kaçınılmasına son derece gayret göstermelidirler.

Alemin fesada gittiğini, insanların günah bataklığında yüzdüklerini, felaketlerle yüz yüze bulunduklarını fazlaca anlatmaya gerek yoktur. 

Her türlü huzurdan, dünya ve ahiretin mutluluklarından mahrum bırakan ve bu zamanın insanlarınca hiç de aldırış edilmeyen, basit şeylermiş gibi görülen, bundan dolayı işlenmesine rahatlıkla cesaret gösterilen birçok büyük ve küçük günahlardan insanları, sakındırmak gerekmektedir. Burada dikkat edilmesi ve sakınılması gereken günahlar sıralanmaktadır. Din kardeşlerimi bu konuda zorlu bir mücadeleye davet ediyorum.

Önce yüceler yücesi Allah’a, sonra da mü’min kardeşlerime güvenerek büyük günahları sıralayarak açıklamalara başlıyoruz.

Ayet ve hadislerde, işlenmesinin haram ve yasak olduğu bildirilen günahları işlemek, büyük günahtır.

• — Yüce Allah’ın varlık ve birliğini, O’nun inanılmasını istediklerini şüphe, bilgisizlik ve inkar yoluyla kabul etmemek.
• — Küfrü gerektiren sözler söylemek.
• — Zina yapmak.
• — Eşcinsellik rezaletinde bulunmak.
• — Alkollü içkilerden, herhangi birini içmek.
• — Yüce Allah’ın emir buyurduklarını, (farz olan kulluk borçlarını) özürsüz terketmek. Gereksiz yere terkedenlerle birlikte olmak.
• — Hırsızlık yapmak.
• — Adam öldürmek.
• — Bilinen bir hususta şahitlik yapmaktan kaçınmak.
• — Yalancı şahitlikte bulunmak.
• — Yalan yere yemin etmek.
• — Zorbalık ve gaspçılık yapmak.
• — Ölmekten korkup savaştan kaçmak.
• — Faizcilik ve tefecilik yapmak.
• — Yetim malını korumayıp onu ortada bırakmak ve zarar görmesine sebep olmak. Hatta yetim malı yemekte hiçbir beis görmemek.
• — Rüşvet almak ve rüşvet vermek.
• — Ana-babayı incitmek ve onlara karşı kusurlu davranmak.
• — İlim tahsili mazereti dışında, hısım ve akrabalarla ilgiyi kesip onların ziyaretlerini, gerektiğinde ihmal etmek.
• — Mazeretsiz Ramazan orucunu yemek.
• — Ölçü ve tartıda bilerek kusurlu davranmak.
• — Bilerek namazı vaktinden önce kılmak.
• — Namazı özürsüz olarak, geciktirerek kılmak.
• — Senesi geldiği halde, zekat vermeyi gereksiz geciktirmek.
• — Hac, kendisine farz olduğu halde geriye bırakmak.
• — Bir Müslümanı dövmek, yaralamak.
• — Sahabe-i kiramdan herhangi birine sövmek veya hakarette bulunmak.
• — Din alimlerinin ve Kur’an hafızlarının gıybet ve dedikodularını yapmak ve yapanları dinlemek.
• — Zalime yardımcı olmak.
• — Deyyusluk etmek (kendi ırzını pazarlamak).
• — Kadın ve erkeğin meşru olmayan buluşmaları ve görüşmeleri için aracı olmak.
• — Güç yettiği halde İlahî emir ve yasakları keyfe göre kullanmak.
• — Büyücülük, üfürükçülük gibi kandırmacılıkta bulunmak.
• — Kur’an okumayı öğrenip sonradan onu unutmak.
• — Pire ve benzeri haşereleri yakarak imha etmek.
• — Allah’ın rahmetinden ümit kesmek.
• — Allah’ın azabından emin olmak (kendini güvencede kabul etmek).
• — Kesilmemiş hayvan ve domuz eti yemek.
• — Koğuculuk yapmak.
• — Taraflar arasında söz taşıyıp fitneye sebep olmak.
• — Her çeşit kumar ve şansa dayalı oyunlar oynamak.
• — Kazancın helaline dikkat etmemek.
• — Hakimin adaletten ayrılması ve taraflı hüküm vermesi.
• — Yol kesmek, ev ve işyeri basmak.
• — Kişinin karısını; anasına, kız kardeşine veya nikahı düşmeyecek bir yakınına benzetmesi.
• — Bazı günahları “Küçük günah” kabul ederek ona devam edip kaçınmamak.
• — İşlenen bir günaha yardımcı olmak.
• — Şehvet uyandırıcı şiir, gazel ve benzeri nazımlı okuyuşlarda bulunmak.
• — Kapanması (örtünmesi) emredilen bir uzvunun kapatılmaması.
• — Zekat, fıtra ve kurbanın yerine getirilmesi hususunda cimrilik gösterilmesi.
• — Kişinin kendi azasından bir azayı kesmesi.
• — Kişinin, üzerine küçük abdest sıçramasına aldırış etmemesi.
• — Sadaka verirken, verilen şahsı incitmek veya küçük düşürmek.
• — Kader, hayır ve şerrin meydana gelişinde Yüce Allah’ı yalanlamak.
• — Astroloji alimlerinin kehanetlerine ve falcılara inanıp onları tasdik etmek.
• — Allah’tan başkasının adına kurban kesmek.
• — Giyilen elbise ile çalım satıp gururlanmak.
• — Çocuğunu İslam edep ve terbiyesi ile terbiye etmemek.
• — Şeriatta bulunmayan bir şeyi din emri imiş gibi işlemek. 
• — Müslüman kardeşiyle alay edip onu bazı kusurlarından dolayı alaya almak.
• — Emrinde çalışan kimselere gücün yetmeyeceği işi yaptırmaya zorlamak.
• — Yüce Allah’ın nimetlerini inkar etmek.
• — İnsanların özel durumlarını eleştirmeyi huy edinmek.
• — Vakitlerin çoğunu eğlence ile geçirmek.
• — Müslümanın Müslümana «kafir, dinsiz» diye seslenmesi ve o deyimle suçlamak.
• — Hayız ve nifas halindeki bir kadınla eşi tarafından cinsel temasta bulunulması.
• — Piyasanın pahalı olmasına sevinmek.
• — Esrar, eroin, kokain ve benzeri uyuşturucuları herhangi bir yoldan alıp kullanmak.
• — Kişinin din adına bildiklerini yaşamaması.
• — Alım ve satım sırasında alınan ve satılan malın alıcı tarafından ayıplanması.
• — Zikir ve Kur’an tilavetlerini raks ederek dinleyip katılmak.
• — Dünya sevgisinin her çeşidi.
• — Evinin içinde bulunan kimseye kapı veya pencere aralıklarından bakmak.
• — Sahibinden izinsiz, eve veya işyerine girmek.
• — İsrafçı, savurgan olmak.
• — Sahabeler döneminde yaşanmamış olup dine sonradan giren ve din alimlerince uygun görünmeyen, bidatleri (sonradan uydurulan şeyleri) din emri imiş gibi yerine getirmek.
• — Emanete hıyanet etmek.
• — Verilen yetkiyi kötüye kullanmak.
• — Haksız olan bir kimseyi kayırmak.
• — Allah’tan başkasına secde etmek.
• — İster az ister çok olsun, kısmete şükretmemek.
• — Kişinin rengini, güzellik ve çirkinliğini konu ederek dedikodusunu yapmak.
• — Cuma namazını terk etmek. Cuma namazını üst üste üç defa terk eden kimsenin kalbi gerçeklere karşı mühürlenir.
• — Vefasızlık, alaya alma, küçümseme, kötüleme.
• — Fenalığı herkesçe bilinen yetkiliye yakın olmak ve dalkavukluk etmek.
• — Her şeyi bilmesine rağmen, hedefini dünyaya çeviren ve ahiret için hiçbir şey yapmayan din aliminden sakınmamak.
• — Nikahlı eşinden başka, herhangi bir ecnebi kadına sevgi ve muhabbet beslemek.
• — Kişinin, mü’min kardeşi hakkında fenalık dilemesi.
• — Mü’min kardeşinin ayıplandığı, gıybetinin yapıldığı yerde müdahalecisi olmayıp susmak.
• — Felakette ve herhangi bir hususta sıkıntı içerisinde bulunan kimsenin bu durumuna karşı sevinç göstermek.
• — Yanlarında bir üçüncüsü bulunmadığı halde, yabancı bir kadınla bir arada bulunmak.
• — Yüce Allah’ın büyük gördüğünü küçük, küçük gördüğünü büyük kabul edip ilan etmek.
• — Şahsiyetsiz ve ahlaksız bir kişiye saygı göstermek.
• — Bir erkeğin, kendisini kadına, kadının da erkeğe benzetmesi.
• — Allah’tan başkası üzerine yemin etmek.
• — Çalıştırılan kimsenin ücretinin verilmemesi. 
• — İki kimse arasını bozup fitneye sebep olmak.
• — Mü’min kardeşine kötü lakap takıp onunla çağırmak.
• — Süt emen çocuğun, erkeğin isteği ile sütten kesilmesi. Yani erkeğin hanıma müdahale ederek meşru müddet içerisinde, çocuğun anasını emmesine engel olması,
• — Yüce Allah’ın sıfatlarından herhangi birini kullara yakıştırmak. Yani yaratmak, icad etmek gibi deyimleri kullar için kullanmak.
• — Şeriat hükümlerinden bazılarına dil uzatmak. Bazı hükümleri beğenmediğini söyleme cüretinde bulunmak.
• — İki eşi olanların, aralarında adaleti gözetmemesi.
• — Kişinin zaruretsiz, eliyle menisini çıkarması yani istimna bil yedde bulunmak.
• — Erkeğe temasta bulunmak.
• — Kadınları, kocasından soğutmaya çalışmak.
• — Peygamberlere karşı yalan yakıştırmak.
• — Haram olan bir şeyi helal kabul etmek. 

• — Bakılması haram ve yasak olan şeye bakmak.
• — Lanet okumak.
• — Yalan söylemek.
• — Müslümanı arkasından yermek, çekiştirmek.
• — Dargınlığı, üç günden fazla zamana uzatmak.
• — Kahkaha ile gülmek ve çok gülmeyi âdet haline getirmek.
• — Dünyalık bir şey için yüksek sesle ağlamak.
• — Erkeklerin ipekli elbise giymeleri, altın ve gümüş takılar kullanmaları.
• — Günah işlemeye devam eden bir kimse ile oturup kalkmak.
• — Kıbleye karşı yönelip büyük veya küçük abdest bozmak.
• — Issız bir yerde bile olsa, çıplak bulunmak.
• — Karaborsacılık yapmak.
• — Ticarette, rekabet ederek başkasının zararına çalışmak.
• — Ezan ve Kur’an okunurken alış-verişe devam etmek.
• — İhtiyaç bulunmadığı halde, evde köpek bulundurmak.
• — İçki alım ve satımında bulunmak.
• — Pazarlık yaparak ücretle Kur’an okumak, dua etmek.
• — Ayakta küçük abdest bozmak.
• — Gusül yapılacak yere ve yol üzerine küçük abdest bozmak.
• — Kişinin namazda elini böğrüne koyması.
• — Namaz kılarken göz ile çevreyi süzmek.
• — Cami ve mescitlerde konuşmak.
• — Cami ve mescitlerde alış-veriş yapmak.
• — Zekatı en değersiz olan maldan vermek.
• — Kurbanlık hayvanı, boğazlarken bağlama, yatırma ve kesim sırasında hayvana bilinçsiz ve gereksiz acı çektirmek.
• — Davranışlarla utanmazlık sergilemek, hayasızlık etmek.
• — Gereksiz yere dişlere altın kaplama yaptırmak.
• — Fitne ve fesat çıkaran kimselere, kafirlere İslami eserler ve silah pazarlamak.
• — Elle, başla selam vermek.
• — Kur’an okurken veya dinlerken ana- babadan ve hocadan başkasına ayağa kalkıp saygı göstermek.
• — İnsanlar için kötü zan beslemek.
• — Hased, kibir ve kendini beğenme gibi çirkinlikleri bizzat işlemek.
• — Çalgı dinlemek.
• — Müslüman bir kimseyi gıybet edenlerin yanında müdahalede bulunmayıp hep susmak.
• — Bir felaket karşısında bağıra çağıra ağlamak.
• — Hutbe okunurken konuşmak.
• — Mescit ve çevresine çöp ve benzeri kirletici şeyler atmak.
• — Rastgele konuşmalarda, ileri gitmek ve müstehcen şeyler söylemek.
• — Şakalaşmalarda ifrat etmek.
• — Verilen sözde durmamak.
• — Gereksiz yere öfkelenmek.
• — Özürsüz, cemaatte bulunmayı terk etmek.
• — Dine taarruz sırasında susmak.
• — Dalkavukluk etmek.
• — Gereğinden fazla tamahkarlık edip hırs göstermek.
• — Uzun ümit beslemek.
• — Kibirli ve böbürlenerek yürümek.
• — Mekruh vakitlerde namaz kılmak.
• — Bayram ve teşrik günlerinde (Kurban bayramının ikinci, üçüncü ve dördüncü günlerinde) oruç tutmak.
• — Elbiseye, bedene ve muhterem kabul edilen şeylere pislik sürmek.
• — İftar etmeden, bir gün bir gece oruç tutmak.
• — Müddet çekmekte olan kendi hanımına, iddeti içerisinde cinsel temasta bulunmak.
• — Cuma ezanı okunurken alış-veriş yapmak.
• — Bir lokmacık ekmek çalmak.
• — Cünüp olarak ezan okumak.
• — Cünüp olarak mescide girmek.
• — Bir kimsenin yüzüne karşı namaz kılmak.
• — Namaz içerisinde ve mescitte dünyalık konuşmak.
• — Su yüzünde bulunan ve karnı havaya karşı gelmiş olan ölü balığı alıp yemek.
• — Eti yenen hayvanın zekerini, mesanesini ve hayalarını yemek.
• — Et içerisinde bulunan bezeleri ve öd kesesini yemek.
• — Hakimin hüküm verirken adaletten ayrılması.
• — Haram kaynaklı olduğu bilindiği halde, devlet hediyesini (ikramını) kabul etmek.
• — Haram olduğu sanılan yemekten yemek.
• — Bir kimsenin bağına ve bahçesine, izni olmadan girmek.
• — Tilavet secdesini geciktirmek.
• — Namazda yapılması vacip olan secdeyi (yanılma secdesini) terk etmek.
• — İki ölüyü bir kabre gömmek.
• — Giyilen elbisede veya secde edilecek yerde resim varken onu kaldırmadan öylece namaz kılmak.
• — Resim üzerine secde etmek. 
• — Büyükler için giyim kuşamı haram olan şeyleri küçüklere giydirmek, yani yarı çıplak elbiseler giydirerek küçük çocukları çıplaklığa şartlandırmak.
• — Tok karma ve doyduktan sonra habire yemek yemeye çalışmak.
• — İlmiyle amel eden alim, zühd ve takva sahibi zahid ve adil sultandan başkasının elini öpmek.
• — Boş ve faydasız sözleri konuşmayı adet haline getirmek.
• — Övgüde ve yergide ifratta bulunmak.
• — Ölüye, hayvana ve zamana sövmek.
• — Söylenmesi ve davranış biçimi haram olan şeylerle şaka yapmak.
• — Yol ortasında oturmak.
• — Yolun tam orta yerinde yürümek.
• — «Enbiya, evliya ve Kâbe hakkı için» deyimlerini kullanarak dua etmek.

Burada gösterilen büyük ve küçük günahlar, «Necâtü’l-Kebîr» adlı kitapta daha geniş bir şekilde ele alınmıştır. Şer’an ve hükmen yasak ve haram olan şeylerden sakınmamak küçük günahlar grubuna girmektedirler. 

Yüceler yücesi Allah’ın emirlerine uymak, şeriat hükümlerine göre hareket etmek ve Allah Resul’ünün gösterdiği yoldan gitmek, dünya ve ahirette her türlü elem, keder, fakirlik, yoksulluk, iflas, her çeşit hastalık ve felaketlerden kurtulmaya vesiledir.

Din kardeşlerimizin, dünya ve ahirette mutluluğa ermesi için, açıklanan büyük ve küçük günahlardan sakınmaları ve hatta kaçınmaları, kulluk hizmetinde kusur etmemeye çalışmaları gerektiği ve bunun İslam ahlakı olduğu için hizmet ve dikkatinde devamlı olacaklara Yüce Allah’ın her zaman yardımcı olacağı hadis-i şeriflerle delillendirilmiştir.

Yüceler yücesi Allah, öyle kimselerin emeğini boşa çıkarmasın. Her türlü ihsan ve ikramıyla İlahî tevkifine ve lütuflarına erdirsin.

Amin...

• Sunuş — 5
• Ahmed Ziyaeddin Gümüşhanevî Hz — 6
• Mektubun metni — 7
• Makamlar — 10
• Şeriatta bulunan on makam — 10
• Tarikatta bulunan on makam — 12
• Hakikatta bulunan on makam — 13
• Marifette bulunan on makam — 15
• İslamiyette yasaklanan ve haram kılınan şeyler — 18
• Büyük günahlar — 19
• Küçük günahlar — 28
• İçindekiler — 35